W części drugiej cyklu dotyczącego spraw rodzinnych pomiędzy obywatelami Ukrainy bądź pomiędzy parami „mieszanymi”, ukraińsko- polskimi chciałbym przybliżyć kwestie dotyczące prawa właściwego oraz sądu właściwego w sprawach o alimenty.
Spawy o alimenty na dzieci z Ukrainy zamieszkujące w Polsce
I. Sprawy alimentacyjne pomiędzy obywatelami Ukrainy.
1. Prawo właściwe
Tak jak w przypadku spraw rozwodowych kwestię tę reguluje umowa międzynarodowa pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych zawarta w Kijowie dnia 24 maja 1993 r.
Artykuł 28 tej umowy dotyczący rozwodu stanowi:
1. Stosunki prawne między rodzicami i dziećmi, w tym roszczenia alimentacyjne na rzecz dzieci, podlegają prawu tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest dziecko.
Treść tego przepisu jest jasna. W sytuacji, gdy stronami są obywatele Ukrainy, dziecko również jest obywatelem Ukrainy, zatem sprawa o alimenty będzie rozpatrywana w oparciu o prawo ukraińskie.
2. Właściwość sądu.
Tutaj zastosowanie znajdzie art. 28 ust. 3 ww. umowy międzynarodowej. Zgodnie z nim:
[…]
3. W sprawach wymienionych w ustępach 1 i 2 właściwe są organy tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest dziecko, jak również organy tej Umawiającej się Strony, na której terytorium dziecko ma miejsce zamieszkania.
Treść ww. przepisu jest stosunkowo elastyczna (z jednej strony powołuje się na obywatelstwo dziecka, z drugiej- na miejsce jego zamieszkania), zatem może to być sąd zarówno ukraiński jak i polski. W praktyce jednak zastosowanie znajdzie częściej ta druga przesłanka, tj. miejsce faktycznego zamieszkania dziecka. jest to uzasadnione ze względów czysto praktycznych, sąd ma powoda i jego opiekuna niejako „pod ręką” stąd będzie miał lepszy wgląd w jego sytuację i lepiej zabezpieczy interes dziecka.
II. Sprawa o alimenty pomiędzy obywatelem Ukrainy i obywatelem Polski
1. Prawo właściwe.
Zgodnie z przywołanym wyżej art.. 28 ust. 1 umowy międzynarodowej decydującym faktorem określenia prawa właściwego jest obywatelstwo dziecka. Problem zasadza się w tym, że dziecko z takiego mieszanego małżeństwa bądź związku polsko – ukraińskiego może mieć dwa obywatelstwa: zarówno polskie jak i ukraińskie. Jeżeli zajdzie taka sytuacja, to pierwszoplanowym czynnikiem (wyboru prawa) staje się kwestia miejsca zamieszkania dziecka, omówiona w pkt 2 poniżej. Jednym słowem sąd, przed który trafi sprawa będzie rozpatrywał sprawę dziecka jako sprawę obywatela swojego kraju (tj. sąd polski- jako obywatela polskiego a sąd ukraiński- jako obywatela ukraińskiego), co przesądzi również wybór „swojego” prawa, tj. prawa sądu przed który sprawa trafiła.
2. Sąd właściwy
Przy określeniu sądu właściwego również zastosowanie znajduje przywołany wyżej art. 28 ust. 3 umowy międzynarodowej, przypomnijmy umożliwiający wytoczenie powództwa przed sądem w obydwu krajach, ze względów praktycznych jednak sprowadzający się do tego, że będzie to sąd kraju, w którym dziecko ma aktualnie miejsce zamieszkania.
Podsumowując, w praktyce sprawa o alimenty będzie się toczyć w kraju, w którym dziecko ma aktualne miejsce zamieszkania, w oparciu o: 1) w przypadku związków ukraińsko- ukraińskich: prawo ukraińskie, a 2) w przypadku związków mieszanych: prawo kraju, przed sąd którego wniesiono powództwo.
Z poważaniem adw. Maciej Kacprzak
Więcej o mnie na stronie prowadzonej Kancelarii: www.kacprzak.pl