Rok nie wyrok, dwa lata jak za brata, trzy lata po korytarzach się wylata- głosi popularne przysłowie więzienne.
Częstokroć kara pozbawienia wolności rozgraniczana jest (poniekąd słusznie, jeżeli wziąć pod uwagę stopień dolegliwości) na karę bezwzględną (czyli do „odsiedzenia” w zakładzie karnym) i „w zawiasach”, czyli z warunkowym zawieszeniem wykonania kary.
A jakie są realia sądowe, gdy idzie o praktykę orzekania warunkowego zawieszenia kary?
Odpowiedź bardzo precyzyjną a przy tym dającą do myślenia można znaleźć w roczniku statystycznym. Ażeby uchwycić pewne trendy i prawidłowości najlepiej wziąć pod lud lupę dłuższy odcinek czasowy, ja posłużę się dekadą lat 2010- 2020.
Otóż w 2010 r. we wszystkich polskich sądach orzeczono 290 669 kar pozbawienia wolności, w 2015 r. 167 028, zaś w 2018 r. : 103 814. Uderza fakt, że w ciągu niecałych 10-ciu lat liczba orzeczeń kary więzienia spadła niemal; trzykrotnie (!).
Z powyższym zestawieniem ciekawie układa się statystyka kar pozbawienia wolności, których wykonanie warunkowo zawieszono. Jest to odpowiednio: w roku 2010: 251 087 przypadków (86% wszystkich skazań), w 2015: 133 076 przypadków (79% wszystkich skazań), a w 2018 r.: 54 302 przypadki (52% wszystkich skazań).
Widać tu następującą prawidłowość: radykalnie zmniejszyła się ogólna ilość orzekanych kar więzienia, natomiast również znacząco spadł odsetek warunkowego zawieszenia wykonania tych kar. Zatem wśród orzeczonych kar pozbawienia wolności znacznie wzrósł odsetek kar bezwzględnych.
Zostawiając na boku wnioski czy to dobrze czy źle, przyjrzyjmy się instytucji warunkowego zawieszenia kary.
Zgodnie z przywołanym na wstępie przysłowiem można się spotkać z podejściem, że kara „w zawiasach” nie jest czymś, czym należy się szczególnie przejmować (dotyczy to zwłaszcza osób „zaprawionych” w roli oskarżonego). Czy słusznie?
Otóż niezupełnie. Każde skazanie powoduje przede wszystkim zamieszczenie informacji o nim w Krajowym Rejestrze Karnym. Taki wpis może utrudnić albo uniemożliwić wiele rodzajów aktywności życiowej. Najbardziej jaskrawymi przykładami są kwestie związane z zatrudnieniem, powołaniem na określone stanowiska, otrzymaniem wizy do innego kraju. Taki wpis w KRK jest usuwany wraz z zatarciem skazania, które następuje z mocy prawa dopiero po upływie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby. Biorąc pod uwagę, że okres próby może wynosić od 2 do 5 lat, dolegliwość ujawnienia w KRK jawi się jako znaczna.
Do tego, obok kary zasadniczej mogą być orzekane rozmaite środki karne, czasami bardzo dotkliwe. Wspomnę chociażby bardzo często orzekany zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych.
Niezależnie od powyższego, zawieszona kara może zostać zarządzona do wykonania, jeżeli skazany w okresie próby popełni podobne przestępstwo umyślne albo w sposób rażący narusza porządek prawny. Biorąc powyższe pod uwagę powyższe dla rozsądnie myślącego człowieka trudno uznać karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania za symboliczną.
Z poważaniem adw. Maciej Kacprzak
Więcej o mnie na stronie prowadzonej Kancelarii: www.kacprzak.pl